Βαθμολογία Β΄τριμήνου Σχ. Έτος 2012-13
Στις 20/3/2013, ημέρα κατά την οποία ενημερώθηκαν οι γονείς & κηδεμόνες των μαθητών
του σχολείου και επιδόθηκε σ' αυτούς ο έλεγχος προόδου των μαθητών για το Β΄ τρίμηνο του σχολικού έτους 2012-2013, πραγματοποιήθηκε ενημερωτική ομιλία-παρουσίαση από το δάσκαλο Επαμεινώνδα Μανδηλά στο χώρο εκδηλώσεων του σχολείου.
''Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ''
Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
του Επαμεινώνδα Μανδηλά
Δασκάλου του 33ου Δημοτικού Σχολείου Λάρισας
Εάν πάρουμε ως δεδομένη τη φιλοσοφική ρήση του Πλάτωνα ότι «ο άνθρωπος είναι φύσει κοινωνικό ον», τότε με εύκολο τρόπο μπορεί κανείς να διαπιστώσει τη σοβαρότητα που έχει ο κοινωνικοποιητικός ρόλος της οικογένειας και του σχολείου στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ανθρώπου, αλλά και του παιδιού ειδικότερα.
Πρέπει να αποδεχτούμε, με ακλόνητη βεβαιότητα, ότι η κοινωνικότητα είναι έμφυτη μέσα στον άνθρωπο. Υπάρχουμε, τελικά, γιατί έχουμε τη δυνατότητα, ως ανθρώπινα όντα, να κοινωνούμε. Και για να το προχωρήσουμε λίγο παραπάνω, έχοντας ως οδηγό τον Ηράκλειτο, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε πως το «κοινωνείν» ταυτίζεται, κατά το φιλόσοφο πάντα, με το «αληθεύειν». Δηλαδή για να το πούμε και με πιο απλά λόγια, την αλήθεια την ανακαλύπτουμε στο Πρόσωπο του Άλλου, όταν κοινωνούμε και συναναστρεφόμαστε μαζί του.
Η κοινωνικοποίηση είναι μία διαδικασία αρκετά πολύπλοκη, η οποία ξεκινάει από τα πρώτα στάδια της ζωής του ανθρώπου και ολοκληρώνεται με το βιολογικό τερματισμό του. Εάν, τώρα, επιθυμούσαμε να διατυπώσουμε και έναν ορισμό της κοινωνικοποίησης, θα καταλήγαμε μάλλον σ' αυτόν του Πάρσονς, που θεωρεί την όλη διαδικασία ως μια εσωτερίκευση της όποιας κουλτούρας, μέσα στην οποία γεννιέται ένα παιδί. Και η κουλτούρα αυτήν μπορεί να είναι η εκμάθηση διαφόρων κανόνων, για μία καλύτερη ένταξη στο κοινωνικό σύνολο, η αποδοχή συμβόλων και αξιών, με όλες τις ερμηνείες που αυτά κομίζουν και τέλος η ανάπτυξη στα άτομα όλων εκείνων των ικανοτήτων, αλλά και υποχρεώσεων, που αποτελούν τις βασικές προϋποθέσεις για την πραγμάτωση σημαντικών μελλοντικών στόχων.
Η οικογένεια θεωρείται πρωτογενής παράγοντας της κοινωνικοποίησης του παιδιού, αφού στο χώρο αυτό το παιδί δέχεται ένα πλήθος επιδράσεων, οι οποίες και διαμορφώνουν την προσωπικότητα του παιδιού στο μεγαλύτερο τουλάχιστον βαθμό.
H διαδικασία ανάπτυξης και ψυχοκοινωνικής προσαρμογής του παιδιού επηρεάζεται κυρίως από δύο βασικά γνωρίσματα της οικογένειας: α) τη συνοχή της και β) τη γονεϊκή εμπλοκή. Έτσι, οι τρόποι της γονεϊκής παρέμβασης είναι πρωταρχικής σημασίας για την ομαλή ανάπτυξή του. Να τονιστεί, ιδιαιτέρως, ότι η δική τους προσωπική συμπεριφορά αποτελεί ισχυρό παράδειγμα για τη μελλοντική στάση του παιδιού τους, αφού οι ίδιοι οι γονείς καθίστανται, χωρίς αμφιβολία, πρότυπα ρόλων προς ταύτιση. Γι' αυτό και η ψυχική επικοινωνία ? και όχι μόνο η σωματική - των μελών της οικογένειας, είναι μία από τις σημαντικότερες λειτουργίες της και ίσως μονάχα αυτήν μπορεί να διασώσει κάτι από την ιερότητα των σχέσεων που αναπτύσσονται μέσα σ' αυτήν.
Ακόμη, η κοινωνικοποίηση του παιδιού εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τη μορφή και τη δομή της οικογένειας. Εάν δηλαδή αυτήν είναι πυρηνική, μονογονεϊκή ή πολύτεκνη. Οι ρόλοι σε όλες τις παραπάνω κατηγορίες διαφοροποιούνται κατά πολύ και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν να οδηγηθούν και σε επικίνδυνες ακρότητες. Γι' αυτό και μπορούμε να πούμε πως η υγιής ανάπτυξη της προσωπικότητας και της κοινωνικότητας του παιδιού δεν εξαρτάται πάντοτε από τη μορφή μιας οικογένειας. Όταν μέσα στην οικογένεια υφίστανται σχέσεις ποιοτικές, δηλαδή αγαπητικές, τότε ακόμη και οι προβληματικές δομές μπορούν κατά κάποιο τρόπο να υπερκεραστούν.
Το σχολείο, τώρα, και η σχολική τάξη ειδικότερα θεωρείται παράγοντας δευτερογενής για την ομαλή κοινωνικοποίηση του παιδιού και πάντως ο σημαντικότερος, μετά το οικογενειακό περιβάλλον. Θα μπορούσαμε να πούμε, συνοπτικά, ότι το θεσμικό σχολείο κοινωνικοποιεί το παιδί με τρόπο πολύ συστηματικό και αποτελεσματικό. Τον κύριο ρόλο, θα πρέπει να το τονίσουμε από την αρχή, τον έχει ο εκπαιδευτικός, που είναι και η ψυχή της όλης πνευματικής ''τελετουργίας''. Δίχως αυτόν καθοδηγητή και εμπνευστή, οποιαδήποτε μαθησιακή και κοινωνικοποιητική διαδικασία αποβαίνει άκαρπη και ίσως ορισμένες φορές και επικίνδυνη. Το μεγάλο πρόβλημα του διδακτικού και γνωστικού ''υλισμού'' είναι επιτακτική ανάγκη να το αντιμετωπίσει ο διδάσκων με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, γιατί αυτό είναι ικανό να αναστείλει εντελώς τον κοινωνικοποιητικό ρόλο της μαθησιακής διαδικασίας.
Για το τέλος πρέπει να πούμε ότι για την κοινωνικοποίηση του παιδιού συντελούν και άλλοι πολλοί παράγοντες, οι οποίοι όμως θα πρέπει να εξεταστούν ο καθένας ξεχωριστά, εξαιτίας της σημαντικότητας του ρόλου τους στην ομαλή ή όχι ανάπτυξη της κοινωνικότητας του παιδιού. Επειδή, όμως, το παρόν σύντομο άρθρο ενδιαφέρεται να εστιάσει στον καταλυτικό ρόλο της οικογένειας και του σχολείου, ειρήσθω εν παρόδω, ας αναφέρουμε ότι οι άλλοι, εξίσου σημαντικοί, παράγοντες που επηρεάζουν με θετικό ή και αρνητικό ακόμη τρόπο την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού είναι το κράτος και οι θεσμοθετημένοι κανόνες του, η θρησκεία, τα καλλιτεχνικά σύνολα και φυσικά άφησα για το τέλος το σπουδαιότερο, που είναι τα μέσα μαζικής επικοινωνίας(ο τύπος, η τηλεόραση και το διαδίκτυο).
Η κοινωνικοποίηση του παιδιού είναι, λοιπόν, μία από τις σημαντικότερες λειτουργίες της εκπαιδευτικής διαδικασίας, η οποία όταν δε γίνει με το σωστό τρόπο και στο χρόνο που πρέπει, μέσα στο πλαίσιο της οικογένειας και του σχολείου, τότε μπορούμε εύκολα να μιλήσουμε για σοβαρές και επικίνδυνες αστοχίες στον τόπο της αγωγής, που είναι πολύ πιθανό αυτές να έχουν σαν άμεσο αντίκτυπο τη μη ομαλή κοινωνική ένταξη του παιδιού.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
I. 1.Αντόρνο, Τ., & Χορκχάιμερ, Μ.(1987).Κοινωνιολογία (Εισαγωγικά Δοκίμια) .Αθήνα: Κριτική.
II. 2.Γκότοβος, Α.(2002). Παιδαγωγική Αλληλεπίδραση. Επικοινωνία και κοινωνική Μάθηση στο Σχολείο. Αθήνα: Gutenberg.
III. 3.Damon, W. (1995). O κοινωνικός ρόλος του παιδιού. Αθήνα: Gutenberg.
IV. 4.Κολιάδης, Ε. (1997α). Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτική Πράξη, τόμος Β': Κοινωνικογνωστικές Θεωρίες. Αθήνα.
V. 5.Μπαμπάλης, Θ., (2005). Η Κοινωνικοποίηση του Παιδιού στη Σχολική Τάξη. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού. Αθήνα: Ατραπός.